Medialne zapowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia o dodatkowym uproszczeniu możliwości pracy w Polsce przez medyków z Ukrainy, to humanitarny krok w dobrym kierunku, jednak trzeba zrobić wszystko, aby lekarze czy pielęgniarki z Ukrainy mogli w pełni wykorzystać posiadane kwalifikacje i umiejętności, ale jednocześnie, aby było to BEZPIECZNE DLA PACJENTÓW i dla samych lekarzy i pielęgniarek.
CO TRZEBA ZROBIĆ
Dla szerszego przyjęcia medyków (lekarzy, pielęgniarek) z Ukrainy do pracy w polskich szpitalach i przychodniach
KONIECZNE JEST, ABY POLSKIE WŁADZE (Ministerstwo Zdrowia) STWORZYŁY REALNĄ MOŻLIWOŚĆ:
- Nauki języka polskiego
co najmniej w zakresie koniecznym do wykonywania czynności zawodowych lekarza / pielęgniarki,
w szczególności obejmuje to takie sfery jak:
kontakt z pacjentem, np. zebranie wywiadu, udzielenie pełnej zrozumiałej informacji przed wyrażeniem zgody przez pacjenta na świadczenie zdrowotne, czy przekazanie zaleceń po badaniu /zabiegu;
komunikacja z innymi pracownikami medycznymi, w tym współpraca przy zabiegach, klarowne przekazanie pielęgniarce zleceń przez lekarza / z pracownikami niemedycznymi, w tym w zakresie pielęgnacji, czy pracy na wewnętrznych systemach informatycznych;
umiejętność dokonywania i odczytywania wpisów w dokumentacji medycznej, systemach elektronicznych
umiejętność wystawienia recepty, skierowania, zlecenia itp.
2. Zapoznania się polskimi przepisami w ochronie zdrowia,
w szczególności w zakresie obejmującym:
- prawa pacjenta
- obowiązki lekarza/pielęgniarki,
- zasady udzielania świadczeń zdrowotnych finansowanych przez NFZ,
- zasady prowadzenia i udostępnienia dokumentacji medycznej,
- zasady wystawiania recept, skierowań,
- odpowiedzialność prawna związana z wykonywaniem danego zawodu (karna, cywila, dyscyplinarna).
3. Zapoznania się z „elektroniczną” częścią pracy
- niemal każda placówka prowadzi dokumentację medyczną w postaci elektronicznej,
- zlecenie badań i odczyt wyników odbywa się często przy pomocy komputera,
- nierzadko także rejestracja pacjentów prowadzona jest w osobnym programie,
- aktualnie obowiązują elektroniczne recepty, czy skierowania;
4. Sprawowania nadzoru nad medykiem przez pierwszych kilka miesięcy pracy w danym zawodzie na terytorium naszego kraju
Pomimo ponad roku od wejścia w życie przepisów, nie określono jak nadzór ma wyglądać, w tym jak należy postępować w razie przejściowych problemów ze sprawowaniem nadzoru.
KONIECZNA WSPÓŁPRACA
W powyższym zakresie oczekiwać należy rzeczywistej współpracy Ministerstwa Zdrowia z samorządem lekarzy / pielęgniarek + organizacjami pracodawców na danym terenie w celu szybkiego opracowania i wdrożenia:
- programów szkoleń z zakresu przepisów prawa / nauki języka polskiego
- programów szkoleń w zakresie korzystania z elektronicznych narządzi
- zasad sprawowania nadzoru nad pracą lekarza /pielęgniarki z Ukrainy w pierwszym okresie pracy w Polsce.
NIEBEZPIECZNA DROGA NA SKRÓTY
Dodatkowe uproszczenie możliwości pracy w zawodzie lekarza, czy pielęgniarki - przy braku rzeczywistej współpracy z sektorem ochrony zdrowia - to niebezpieczna droga na skróty, które realnie może oznaczać:
- niebezpieczeństwo dla pacjentów, w szczególności na skutek braku / ograniczonej możliwości komunikacji lekarza z pacjentem, czy brak znajomości i przestrzegania praw pacjenta
- zagrożenia dla systemu ochrony zdrowia, w szczególności na skutek braku umiejętności pracy w systemie finansowanym ze środków NFZ, czy błędów w prowadzonej dokumentacji medycznej w postaci elektronicznej, e-recept, e-skierowań i innych;
- odpowiedzialność karną, cywilną i dyscyplinarną nieprzygotowanych do tego lekarzy / pielęgniarek z Ukrainy, w szczególności za błąd w sztuce, naruszenie praw pacjenta, czy błędy w rozliczeniu świadczeń z NFZ.
AKTUALNE "UPROSZCZENIA"
Przypomnieć trzeba, że aktualnie mamy 2 podstawowe możliwości "uproszczonej" pracy w Polsce przez lekarzy i pielęgniarki spoza UE po wydaniu stosownej decyzji przez Min. Zdrowia oraz po przyznaniu:
- prawa wykonywania zawodu lekarza / pielęgniarki na określony zakres czynności zawodowych, okres i miejsce zatrudnienia w podmiocie leczniczym (art. 7 ust. 2a i nast. ustawy z dn. 05.12.1996r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty / art. 35a ust. 1 i nast. ustawy z dn. 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej)
-> co do zasady wyłącznie w określonym zakresie czynności zawodowych / okresie / miejscu zatrudnienia w konkretnym podmiocie leczniczym
-> co do zasady nie może na terytorium RP wykonywać zawodu poza ww. podmiotem leczniczym
-> praca pod nadzorem przez okres 1 roku - pod nadzorem odpowiednio innego lekarza specjalisty / innej pielęgniarki
- warunkowego prawa wykonywania zawodu lekarza / pielęgniarki (art. 7 ust. 9 i nast. ww. ustawy o zawodach lekarza / art. 35a ust. 14 i nast. ww. ustawy o zawodach pielęgniarki)
-> wyłącznie w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii
-> co do zasady praca wyłącznie w podmiocie leczniczym przeznaczonym do udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom chorym na COVID-19
-> praca pod nadzorem przez co najmniej pierwsze 3 miesiące -> pod nadzorem innego lekarza specjalisty / innej pielęgniarki
-> może uzyskać zgodę na samodzielne wykonywanie zawodu lekarza / pielęgniarki.
Aktualizacja:
Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wprowadziła pewne zmiany w zakresie wykonywania zawodu lekarza uzyskane w powyższym „uproszczonym” trybie:
- obywatel Ukrainy, który posiada warunkowe prawo wykonywania zawodu może wykonywać zawód również poza podmiotem leczniczym przeznaczonym do udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom chorym na COVID-19 w przypadku:
- zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego oraz zniesienia stanu epidemii
- lub braku wyodrębnienia podmiotów leczniczych przeznaczonych do udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom chorym na COVID-19 (art. 61 ust. 4 ww. ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy)
- lekarz, który prawo wykonywania zawodu lekarza / lekarza dentysty, na określony zakres czynności zawodowych, okres i miejsce jego wykonywania wyjątkowo może na terytorium RP wykonywać zawodu poza podmiotem leczniczym jeżeli udziela świadczeń zdrowotnych w podmiotach leczniczych udzielających świadczeń osobom, których pobyt na terytorium RP jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy (art. 77 pkt. 1 ww. ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy).
adwokat Karol Kolankiewicz
---------------------------------------------------------------------
Karol Kolankiewicz jest adwokatem - członkiem Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku (od 2008r.); specjalizuje się w sprawach związanych z prawem medycznym; autor licznych publikacji z zakresu prawa medycznego, współautor „Komentarza do Kodeksu Etyki Lekarskiej” (2021) oraz podręcznika „Prawo medyczne dla lekarzy. Wybrane zagadnienia prawne” (2021)