Fot.Pixebay
W ostatnim czasie dochodzi do wielu przekształceń własnościowych, zarówno przychodni jak i szpitali. Szpitale są prywatyzowane i łączone, przychodnie z kolei stają się przedmiotem sprzedaży lub też zmiany formy, w jakiej były prowadzone, najczęściej poprzez przekształcenie działalności jednoosobowej lub spółek cywilnych w spółki z o.o. Choć każda umowa, pracownicza czy nie, może zostać wypowiedziana niezależnie od takich przekształceń, zmiany własnościowe budzą jednak zawsze dużo pytań i emocji, ponieważ często w ich wyniku dochodzi do zmian w warunkach wykonywana pracy.
Sprzedaż
Do zmiany właściciela przychodni lub szpitala może dojść na drodze tzw. sprzedaży przedsiębiorstwa. Sprzedaż taka obejmuje nazwę, nieruchomości, urządzenia, materiały, wyroby, wierzytelności i środki pieniężne, koncesje, licencje i zezwolenia, tajemnice przedsiębiorstwa oraz księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (art. 551 Kodeksu cywilnego). Na skutek sprzedaży przedsiębiorstwa może (choć nie musi) dojść do cesji umów łączących dotychczasowego właściciela ze wszystkimi kontrahentami, czyli przejścia ich na nabywcę. Jeśli jednak nabywca nie wyrazi woli wstąpienia w te umowy, może dojść do ich wygaśnięcia lub rozwiązania. To, czy nabywca przejmie pracowników etatowych, będzie zaś wynikać wyłącznie z treści porozumienia pomiędzy pracodawcami. Może on pracowników przejąć, lub też ustalić, że dotychczasowy pracodawca rozwiąże z nimi umowy.
Przekształcenia spółek
Z kolei spółki kapitałowe (tj. spółki akcyjne, spółki z o.o.) mogą się łączyć między sobą oraz ze spółkami osobowymi. Spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z o.o. i S.A. może także być przekształcona w inną spółkę handlową, a spółki cywilne mogą przekształcać się w spółki jawne (art. 491 i 551 Kodeksu spółek handlowych). W takich przypadkach spółce przekształconej przysługują jednak wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej (art. 553 Ksh). Podobnie jest w przypadku przejęcia jednej spółki przez drugą: spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępują z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki (art. 494 Ksh). Oznacza to, iż staje się ona automatycznie stroną umów wiążących dotychczasową spółkę ze wszystkimi kontrahentami, a umowy zawarte przez przejmowaną spółkę może kontynuować lub wypowiedzieć.
Prywatyzacja
W przypadku podmiotów, które funkcjonują jeszcze w formule SPZOZ może też dochodzić do prywatyzacji w postaci przekształcenia w spółkę kapitałową (tj. w spółkę z o.o. lub akcyjną). Spółka kapitałowa z dniem przekształcenia wstępuje wówczas we wszystkie prawa i obowiązki, których podmiotem był samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, zaś z dniem przekształcenia pracownicy przekształcanego samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej stają się, z mocy prawa, pracownikami nowej spółki (art. 80 i 81 ustawy o działalności leczniczej). Wygasają jedynie stosunki pracy osób zatrudnionych na podstawie powołania w przekształcanym SPZOZ (dotyczy to więc tylko kierowników SPZOZ).
Skutki dla lekarza – pracownika
Sytuację lekarzy mających zatrudnienie etatowe regulują przepisy art. 231 Kodeksu pracy. Stanowi on, że w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Jeżeli u pracodawców nie działają związki zawodowe, dotychczasowy i nowy pracodawca muszą poinformować na piśmie swoich pracowników o przewidywanym terminie przejęcia a także o planowanych zmianach warunków zatrudnienia, w szczególności warunków pracy, płacy i przekwalifikowania; przekazanie takiej informacji powinno nastąpić co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę.
W terminie 2 miesięcy od przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, pracownik może wówczas bez wypowiedzenia, z siedmiodniowym uprzedzeniem, rozwiązać stosunek pracy. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem. Skutkuje to m.in. prawem do odprawy pieniężnej, jeżeli dotychczasowy pracodawca zatrudniał co najmniej 20 osób.
Skutki dla lekarza „kontraktowego”
W odniesieniu do umów cywilnoprawnych przepisy nie przewidują analogicznych obowiązków dotyczących zawiadamiania o planowanych przekształceniach. Ewentualna odprawa może zaś wynikać wyłącznie z treści kontraktu, przepisy jej bowiem nie gwarantują. Nowy podmiot może zaoferować lekarzowi kontraktowemu utrzymanie dotychczasowych warunków współpracy, zaproponować nowe, lub wypowiedzieć umowę zgodnie z treścią kontraktu.
Iwona Kaczorowska-Kossowska
Radca prawny
Podstawa prawna: ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz.U.2016.380), ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (j.t. Dz.U.2016.1578 z późn. zm.), ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej – (j.t. Dz.U.2016.1638 z późn. zm.), ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U.2016.1666 z późn. zm.), ustawa z dnia 13 marca 2003 r.o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (j.t. Dz.U.2016.1474)