Kontrowersje przy wystawianiu recepty na leki bezpłatne dla dzieci i seniorów

W ostatnim czasie wiele wątpliwości wśród lekarzy wywołała kwestia dopuszczalności wystawiania recept na leki bezpłatne w związku przyznaniem dzieciom do 18. roku uprawnień do ich otrzymywania oraz obniżeniem granicy wieku przy receptach dla seniorów.

Dziecko jak senior.

Nowe przepisy można podsumować jednym zdaniem. Recepty na leki bezpłatne dla dzieci wystawiać mogą dokładnie Ci sami lekarze, którzy czynią to w odniesieniu do seniorów. Tożsama jest również procedura wystawiania takiej recepty, tj. konieczność uprzedniej weryfikacji w systemie P1 ilości oraz rodzaju przepisanych i zrealizowanych dotychczas przez pacjenta recept, pod względem bezpieczeństwa oraz konieczności ich stosowania. Różnica polega jedynie na tym, że na recepcie zamiast oznaczenia „S”, przy dzieciach stosujemy nowe oznaczenie uprawnień dodatkowych „DZ”.

Katalog lekarzy uprawnionych.

Lekarzem uprawnionym do wystawiania recept na leki bezpłatne dla dzieci (<18. roku życia) i seniorów (>65. roku życia) jest od 2020 r.:

• lekarz udzielający świadczeń w ramach umowy z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej zawartej z NFZ (nie musi być to lekarz przyjmujący deklaracje wyboru, lecz każdy lekarz realizujący umowę na POZ),
• lekarz, który zaprzestał wykonywania zawodu i wystawia receptę pro auctore/pro familiae,
• lekarz udzielający świadczeń w ramach umowy z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej zawartej z NFZ – recepty tylko w formie elektronicznej,
• lekarz udzielający świadczeń w ramach umowy z zakresu leczenia szpitalnego zawartej z NFZ – recepty tylko w formie elektronicznej,
• lekarz udzielający świadczeń w ramach tzw. sieci szpitali, tj. umowy z NFZ w ramach podstawowego szpitalnego systemu zabezpieczenia – recepty tylko w formie elektronicznej.

Kto nie może wystawiać recept na leki bezpłatne.

W powyższym katalogu osób uprawnionych nie znajdują się zatem:

• lekarze dentyści;
• lekarze udzielający świadczeń w nocnej i świątecznej opiece chorych;
• lekarze udzielający w danym momencie świadczeń komercyjnych;
• lekarze, którzy nie zaprzestali wykonywania zawodu, a chcą wystawić receptę dla siebie lub członków swojej rodziny.

Tylko wskazania refundacyjne.

Na koniec należy zaznaczyć, że leki bezpłatne, znajdujące się na publikowanych przez Ministra Zdrowia listach, mają taki charakter wyłącznie we wskazaniach refundacyjnych, a nie wszystkich dopuszczonych do stosowania. W uproszczeniu zatem, jeżeli dany lek nie jest standardowo refundowany dla danego wskazania, to nie staje się on lekiem bezpłatnym tylko dlatego, że jest przepisywany na rzecz dziecka lub seniora.

Data wystawienia recepty ma znaczenie.

Z dniem 1 września 2023 r. weszła w życie pierwsza lista leków bezpłatnych dla dzieci oraz zaktualizowano listę leków dla seniorów po obniżeniu wieku uprawniającego do ich otrzymania. W wypadku, gdy recepta dla nowej grupy osób uprawnionych (<18 i 65-75 lat) została wystawiona przed dniem 1 września 2023 r., nie zostanie ona automatycznie zrealizowana jako bezpłatna. Jeżeli pacjent nie rozpoczął jeszcze realizacji danej recepty wystawionej przed tą datą, to jedynym rozwiązaniem aby otrzymał on lek bezpłatnie jest anulowanie recepty i wystawienie nowej recepty już z uwzględnieniem nowych uprawnień.

adw. Damian Konieczny

Biuro Prawne OIL w Gdańsku